Deze crisis schreeuwt om een nieuwe economische theorie. Maar dan wel één die blijkt te werken en ons (zoveel mogelijk allemaal) een betere wereld oplevert. Want het oude economisch beleid blijkt vaak slecht of helemaal niet te werken en levert ons, als het zo doorgaat ("ceteris paribus" in economentaal), geen betere wereld op. Misschien wel straks weer welvaartsgroei binnen Europa en de nieuw opkomende landen, maar niet genoeg welzijn. Zeker ook niet voor iedereen. Immers, de koek wordt nog steeds erg ongelijk (oneerlijk ?) verdeeld. En volgens Piketty zou dat alleen maar erger worden als we geen betere [eerlijker en effectiever] belastingheffing op vermogens invoeren. Vermogens groeien (zoals hij verwacht op grond van zijn gegevens) harder dan de inkomens of onze economie. Wie al veel bezit heeft straks nog meer. De rijken worden (financieel tenminste) rijker, de armen worden armer. Dat kan op de duur nooit goed gaan en kan ook heel goed anders. Laten we eens zien wat de mogelijkheden zijn.
Economie gaat niet over hoe je het meeste geld kunt verdienen of dat geld het beste kunt besteden. Dat is de houding van een vrek zoals Scrooge uit het boekje van Charles Dickens. Zoveel geld en goederen bij elkaar schrapen dat je het zelf niet eens meer kan uitgeven of er volop van genieten. Want elk stukje bezit kun je ook verliezen.
Economie gaat over de keuzes die je maakt. Over hoe je het beste leiding geeft. Het griekse woord "oikonomia" betekent niet voor niets (volgens een woordenboekje) huishouden, bestuur, leiding, verdeling. Dat zijn voor mij in elk geval de trefwoorden. Het gaat er dan om, welk leven we willen leiden. Of, misschien beter gezegd, wat we anderen gunnen.
Piketty adviseert een kapitaalbelasting die ook grote vermogens afroomt. Dan is een relatief klein percentage al genoeg. Ook mag niet alle spaargeld worden wegbelast. Want sparen (i.t.t. beleggen) doe je vooral uit noodzaak. Om een grote aanschaf te kunnen doen, om tegenvallers op te kunnen vangen, voor de oude dag, voor je kinderen. Hij zegt daarom in "Capital" (pag. 572):
"The right solution is a progressive annual tax on capital". (..) For example, (..) a capital tax schedule with rates of 0,1 or 0,5 percent of fortunes under 1 million euros" [etc. oplopend tot een belasting van jaarlijks zelfs 5 tot 10 % voor de fortuinen van miljardairs].
Dat is, wat mij betreft, nog niet heel het antwoord. Want met elke volgende schijf zal het voorstel grotere weerstand oproepen en zo een eerlijker verdeling van inkomen en vermogen een illusie maken. Piketty zag ook al wel dat soort praktische problemen. De meeste zijn op te lossen door de overheid gericht gebruik te laten maken van bankgegevens (wat nu al gebeurt). Het grootste probleem lijkt me niet het bedenken van een nieuw belastingstelsel dat de lasten eerlijker verdeelt. Wel, dat de overheid het noodzakelijke maatwerk aan het schrappen is in het kader van alle "bezuinigingen" om maar binnen de 3% norm te komen en te blijven. Dat terwijl de huidige computers meer maatwerk kunnen leveren. Een mogelijke uitwerking van een nieuw stelsel is:
Spaargeld onbelast tot stel € 100.000. Daarboven tarief 0,5% als de ontvangen rente min inflatie boven de 4% op jaarbasis blijkt.
Eigen woning onbelast tot stel € 200.000. Daarboven tarief 1,0% over de waardestijging bij verkoop (als die er is). Te controleren met de contracten bij het betrekken van de woning en bij verkoop nu, bankafschriften, OZB-waarde, kadastergegevens.
Beleggingen en verdere bezittingen onbelast tot maximaal € 300.000 onder aftrek van wat er al aan vrijstellingen werd benut. Daarboven tarief 2,0% over de boekwinst van dit jaar in deze box. Te controleren met een door een accountant of belastingadviseur gewaarmerkte vermogensstaat, belastinggegevens, bankopgaven, welstandsindicaties.
De acceptatie voor dit soort ingrepen wordt sterk vergroot als we onze welvaart meer zouden willen delen met hen die het minder goed hebben. Daarmee wint iedereen. Dat thema werd hier eerder behandeld. Zie "Piketty en delen". Link: http://uitdecrisis.blogspot.nl/2014/07/piketty-en-delen.html.
