dinsdag 26 november 2013

Hoop

In Almere Oosterwold loopt een interessant experiment. Een "vrij bouwen" project. Burgers ontwikkelen daar samen met gemeente, architecten, en aannemers een eigen wijk. Hoe die er uit zal gaan zien staat niet vooraf al vast, bepaald vanaf de tekentafel van een stedebouwkundige of projectontwikkelaar. Onnodige regels worden in dit experiment opzij gezet. De enige regel is, dat men binnen de eigen grenzen moet blijven. Alles is mogelijk, tenzij het een buur schaadt of overlast bezorgt.

Misschien is dit wat onze minister-president bedoelde, toen hij zei dat hij geen visie had en geen blauwdruk wilde voor het beleid van het kabinet. Misschien is zijn uitspraak niet meer dan een handige politieke manoeuvre geweest om de handen zoveel mogelijk vrij te houden. Dat blijkt dan nog wel. Ik geef het het voordeel van de twijfel.

Voor mij staat vast dat we geen veertig jaar vooruit kunnen kijken. Er zijn mogelijkheden, geen zekerheden. Angstscenario's over de instabiliteit van Europa, regionale verschillen in discipline, groeiende werkloosheid, vergrijzing, exploderende kosten van zorg, zijn niet meer dan een paar mogelijke uitkomsten. Dan ook nog de slechtst mogelijke, worst case scenarios. Daarnaast zijn er juist ook veel betere die nog nauwelijks aandacht krijgen.

Technologie is een betrouwbare motor gebleken voor vernieuwing, groei, verbetering. In de afgelopen eeuwen groeide onze welvaart door gebruik van nieuwe technieken. Zeilschepen, molens, stoommachines, chemie, electronica. Techniek is daarom belangrijk. Maar vakmanschap, discipline, verbeeldingskracht minstens even veel. De menselijke factor, het menselijk kapitaal, wordt op het ogenblik te veel verwaarloosd. Dit kapitaal komt niet eens in de boekhouding voor. Human resource accounting kwam nergens nog van de grond. Waarde is ook niet (alleen) in geld uit te drukken.

Mensen kunnen leren. Van eigen fouten en van fouten (misslagen) die ze bij anderen zien. Daarom is er hoop op een nieuwe en betere toekomst. Zolang de mens de ruimte krijgt om te experimenteren. Om fouten te maken en daarvan te leren. Elke dag is een kans om het anders te gaan doen. Dat geeft altijd hoop.

Vast staat, dat we vandaag of morgen uit de crisis komen. Niet door dit kabinet of door Europa. In elk geval later dan nodig was omdat niet de goede prioriteiten werden gesteld en een zigzagkoers gevaren. Ook komen we niet uit het dal door groei van de export of terugkeer van het consumentenvertrouwen. Alleen door volle inzet op duurzame technologie en gebruik van al het menselijk kapitaal. We moeten stoppen met verspilling en verwoesting. Grenzen respecteren.

Bij de pensioenen is de goede oplossing door het kabinet nog niet gevonden. Korten vooral om toch maar € 3 mrd per jaar te kunnen bezuinigen is een verkeerd argument. Niet indexeren omdat een jaareindcijfer toevallig slecht uitkomt is manipulatief. Merkwaardig dat de MvF juist hier een uitzondering op zijn strakke bonusbeleid toestaat. Dat zou niet nodig moeten zijn.