dinsdag 17 juni 2014

Cijfers of mensen

Dagblad Trouw heeft bijna geen eigen mening meer. Dat mag ook eigenlijk niet worden verwacht. Want onderzoekcapaciteit is daar voor een groot deel wegbezuinigd. Dagblad Trouw is hierin zeker niet uniek en zelfs naar verhouding nog een kwalitatief goede krant. Op zijn minst een primus inter pares.

De Trouw-redacteuren bespreken een opiniestuk vooraf nog met elkaar. Onduidelijk is voor mij, of dat leidt tot hogere kwaliteit. Vooral de economische opiniestukken laten (naar de mening van nu al wel een meerderheid van economen) weinig originaliteit zien. Ook al rijzen er soms twijfels of vragen, een echt antwoord wordt niet gezocht. Persbulletins worden overgeschreven, aangevuld met wat standaardkreten, boekjeswijsheid. Vooral de lekker in de markt liggende neoliberale (Angelsaksische) dogma's blijven hardnekkig geciteerd, ook al hebben ze hun tijd al lang gehad. Voorbeeld daarvan is een artikel dat vertelt dat Nederland nu uit de crisis is (Link http://www.trouw.nl/tr/nl/4504/Economie/article/detail/3670260/2014/06/11/Nederland-is-crisisvrij-maar-de-economie-groeit-dit-jaar-niet-meer.dhtml).

Nederland is beslist nog niet uit de crisis. Onze economie kwakkelt nog in veel sectoren. De werkloosheid stijgt nog minstens een jaar. Er is armoe genoeg in ons land (alleen op een vrij hoog welvaartsniveau vergeleken met ontwikkelingslanden en gebieden in oorlog of lijdend onder economisch-politieke onrust). De middenklasse legt het loodje en de kloof tussen arm en rijk wordt (vermogens meegerekend) groter. Piketty heeft daarin gelijk.

Mijn punt is, dat de mainstream media te vaak simpelweg lijnen uit het verleden doortrekken. Alsof het verleden alles over de toekomst zou kunnen zeggen. Ook wordt teveel in vage algemeenheden gepraat. Mijn commentaar op bovengenoemd artikel was daarom:

"Merkwaardig, dit verhullend praten in simpele cijfers, m.n. totalen en gemiddelden "De" economie trekt aan. "Het" consumentenvertrouwen stijgt. Toch kwakkelt de export en gaat het nog slecht met werkgelegenheid en veel inkomens. Hoop is er alleen voor de nog werkenden op vast contract onder CAO. Belastingen en prijzen stijgen wel door, inkomens -laat staan vermogens- lang niet altijd. Laten we eens doorvragen op crisis-effecten en economie. Misschien komt dan met beter beleid echt herstel."

Zolang we niet leren achter de cijfers de mensen (vooral de anderen, voor hen die het goed hebben zijn dat meestal de financieel minder bedeelden) te zien, zal er weinig veranderen. Onze regering stuurt niet op andere factoren dan op het huishoudboekje en de 3% norm. Ze gaat nu pas wat aan de groeiende werkloosheid "doen", maar met weinig geld. Een paar honderd miljoen, druppel op de gloeiende plaat. Verder worden pensioenfondsen aangespoord hun gelden productief in ons land te beleggen. Dat geld is daarvoor niet bedoeld. Want het is geen ondernemingskapitaal, risicodragend vermogen. Dat het zo gebruikt werd was juist een belangrijke oorzaak van de crisis.

Zolang het vertrouwen in elkaar niet terug komt, komt er geen herstel. Daarvoor moet ons wel duidelijk zijn wie dat vertrouwen waard is. Wie van onze buren. Wie van de bestuurders van financiële instellingen, zorginstellingen, woningcorporaties. Wie van onze volksvertegenwoordigers. Dat vertrouwen moet eerst worden terugverdiend.

Pas als we economisch beleid voeren met oog voor de gevolgen (voor anderen, het milieu, en de wereld) zal het beter met ons gaan. Dat er vooruitgang is en dat straks (in 2015 ?) herstel komt staat vast. Europa (waaronder Nederland) is geen dood paard. Duurzaam herstel komt als we achter de cijfers weer de mensen en hun behoeften zien. Winst mag, maar niet als roofbouw. Daar ging het in mijn vak (marketing) ook om. Ook zeggen de meeste economieboekjes dat de productiefaktoren (grond, arbeid, kapitaal) behoorlijk beloond mogen worden.

Het is tijd voor een nieuwe economische ethiek. Meer in de richting van het Rijnlandse model, met zorg voor een reële (dus ook evenwichtige) beloning van ondernemer, arbeid, en kapitaal.

donderdag 5 juni 2014

Transitie

We zijn (niet alleen naar mijn overtuiging) op weg naar een nieuwe, betere, wereld. Een wereld van overvloed, geluk, liefde. Het paradijs op aarde. Dat is een visie die niet in lijn lijkt met de feiten en de ontwikkelingen. Maar het gaat er om wat je ziet en wilt zien.

Eind deze maand is de presentatie gepland van een studie naar de toekomst van de arbeidsmarkt. Daarin (naast bijdragen van drie anderen) die van futuroloog Wim de Ridder. Zijn visie is samengevat in een nieuwe publicatie. Titel "De ontdekking van de toekomst". Ondertitel "Wat we al weten is niet te geloven". *] Voornaamste conclusie hierin dat er een lijn van vooruitgang is. Dat we op weg zijn naar een betere wereld.

Dit visioen wordt nog maar door een klein groepje gedeeld. Dat is zoals het gaat met bijna elk nieuw idee. Maar een enkele keer is er een snelle doorbraak. Als van een virus dat om zich heen grijpt en zich snel wereldwijd verspreidt.

Zoals gezegd, naar mijn overtuiging hebben Wim de Ridder en zijn co-referenten gelijk. Ook al geloof ik niet onvoorwaardelijk in de voorspellende kracht van trends en statistieken. Er spelen altijd persoonlijke inschattingen mee. Het verleden is daarom niet altijd een goede indicatie hoe de toekomst er uit ziet zoals beleggers zich wel realiseren.

Mijn conclusie is, dat Euroregels als de 3% norm en het gevoel dat we niet genoeg hebben om met anderen te kunnen delen een vals beeld van de werkelijkheid geven. Mensen zijn veel belangrijker dan starre boekhoudregels zoals ook de monetaire normen van DNB en ECB. Zon, wind, water, aardwarmte geven volop goedkope energie. De mens is vindingrijk en weet met wetenschap en techniek (gegeven tijd en middelen) ernstige problemen op te lossen. Dat maakt de mens geen god, wetenschap niet een vervangende religie. Ons past wat meer bescheidenheid. Toch kunnen en mogen we hoopvol zijn over onze toekomst en die van onze kinderen.

Mijn onderbouwing werd -tussen de regels door- al in deze blog gegeven. Lijnen komen nu samen. Van het boekje van ds. Carel ter Linden ("Wat doe ik hier in Gods naam ?"). Van het boek van econoom Tomas Sedlacek ("De economie van goed en kwaad"). Van het boek van econoom Sendhill Mullainathan en psycholoog Eldar Shafir ("Schaarste"). Van het boek van auteur en consultant Peter Block ("Leiden is loslaten"). Van eerdere boeken van futuroloog Wim de Ridder (o.m. "De strategische revolutie").

We leven in een nog verwarrende overgangstijd, een periode van transitie. We zijn op weg naar morgen. Naar een nieuwe en betere wereld.

*] Maandag 23 juni 2014, 14.00 - 16.00 uur presentatie "De toekomst van de arbeidsmarkt" in Perscentrum Nieuwspoort. Lange Poten 10, Den Haag. Sprekers:
Reinier Castelein (oprichter Netwerk Zelfstandig Werkenden, voorzitter van vakbond De Unie).
Erik Hallers (vernieuwend ondernemer, oprichter en voormalig topman van zakelijk dienstverlener Conclusion, eigenaar van radiostation Sublime FM).
Adjiedj Bakas (trendwatcher, spreker en auteur).
Wim de Ridder (futuroloog en hoogleraar toekomstonderzoek aan de Universiteit Twente).
Aansluitend presenteert Freek Talsma (uitgever) het nieuwste boek van Wim de Ridder. Dit boek verschijnt medio juni bij Vakmedianet.