Wetenschap

De wetenschap wordt naar mijn gevoel tegenwoordig te veel op een voetstuk gezet. Dat doet Carel ter Linden in zijn boekje "Wat doe ik hier in Godsnaam" (vind ik) ook. Daarin ben ik niet de enige. Hier in Amersfoort kwam zelfs iemand daarover een lezing houden in de Bergkerk. Je kunt vinden dat ik mijn eigen nest bevuil als ik dat zeg. Hier zou een "maar" kunnen volgen, dat doe ik nu maar eens niet.

De wetenschap is de nieuwe religie geworden van veel mensen. Begrijpen die niet dat dat niet klopt, ook nooit kan kloppen ? Er is een veel eleganter oplossing. God schiep hemel en aarde, inclusief alle ontwikkelingsmogelijkheden. Dus ook die van de mens en de wetenschap. Dat is voor mij de diepere betekenis van het beeld van de "boom van kennis van goed en kwaad". Interessant, om verder over na te denken op een rustige zondag. Nee, ik geloof niet in Darwin. Wel (tot op zekere hoogte) in Socrates. Tenminste in zijn methode.

Mijn neiging is altijd om te kiezen voor de simpelste verklaring. Dat heb ik overgehouden aan mijn HBS-B tijd. Het was een uitdrukking van mijn wiskundeleraar Drs. A. Holwerda. Waarschijnlijk van veel andere wiskundigen. Hij leerde me dat de goede oplossing nog niet altijd goed genoeg was. Het ging (in zijn ogen) meer om een elegante (simpele, mooie) oplossing. Holwerda was een schitterend figuur. Voor mij een rolmodel, al leek hij eerst mijn vijand. Ik had moeite met wiskunde. Hij zei toen tegen me: "Jij kunt beter naar de MMS gaan". Dat zei hij ook (als ik me goed herinner) tegen de weinige vrouwelijke klasgenoten van me. Eén daarvan de dochter van de directeur. Zo'n opmerking zou nu niet meer kunnen, maar ik heb er dus goede herinneringen aan. Pas later begreep ik dat mijn leraar me op zijn manier probeerde te stimuleren tot het uiterste te gaan, hij zag dat er meer in zat. Naast de hoofdingang van mijn school stond niet voor niets een plastiek (kunstwerk) met daarop verbeeld de gelijkenis van de talenten. De aanpak van mijn wiskundeleraar werkte. Mijn examencijfers voor wiskunde verbaasden hem (zei hij).

Mijn neiging is daarom nu weer te kiezen voor het simpelste recept. Dat van een ander doctorandus, Drs. E. Mujagic. Laten we ophouden elkaar als tegenstander te zien. U zegt het zelf, minister-president, met volle overtuiging: Niet somberen, de schouders eronder, samen komen we uit de crisis. Mag ik u aan uw woord houden ?

Mijnheer Rutte, geacht kabinet, Excellenties, leden van de Tweede Kamer, (volksvertegenwoordigers): zie een turn around van ons land eens als uw grootste en mooiste uitdaging. Een levenswerk. Maak andere keuzes. Er is geld genoeg om ons uit de crisis te halen. De middelen en mogelijkheden zijn er. Als u de oplossing nog niet mocht zien: Denkvermogen genoeg in uw team. Anders zijn er nog wel de nodige adviseurs. Die staan te trappelen om deze uitdaging aan te gaan. Zij willen (met uw steun) laten zien dat Nederland nog op het punt van de wetenschap tot de wereldtop behoort. Zij willen er helemaal voor gaan. Voor deze droom die geen droom hoeft te blijven. Hier niet en nu niet.

Daar ga ik in elk geval voor. Voor dat bereikbare ideaal. Het begin is er. De ander, juist ook de zwakke, gaat voor mijn ik en ook van die van genoeg anderen. Deze korrel sterft niet in de voor, deze kaars dooft niet. Alleen als we er niet in geloven en misschien wel faalangst hebben blijft het ideaal onbereikbaar. Angst en ongeloof verlammen. Bedachte verhalen werken niet. Dan staat het paard achter de wagen, gevoel achter verstand. Geloof en gevoel zijn voor mij hetzelfde.

Daarom tot slot een dringend beroep op ieder Nederlander (vrouw en man). Want we kunnen allemaal een wezenlijke bijdrage leveren aan een betere toekomst, een betere wereld. Niemand is te klein of te zwak. Laat ieder dicht bij zichzelf blijven. Op de eigen plek doen wat kan. Zo komt een bereikbaar ideaal (het lijkt alleen maar een paradox) stap voor stap dichterbij. Zo kunnen we de lat telkens een stukje hoger leggen. The sky is the limit. Wetenschap en geloof zijn samen ongelooflijk krachtig. Dat het een het ander op zou eten (Darwin) is zwart-wit (of-of) denken. Darwins wet geldt niet voor de mens. Mensen kunnen anders. Wij kunnen kiezen. Altijd en overal.

Hypegiaphobia

Van onze accountant, toen in dubbelrol als adviseur, kreeg ik een boekje "Hypegiaphobia". Ze verweten mij namelijk dat ik teveel regeltjes wilde. Daaruit bleek, dat ze mij niet goed hadden ingeschat. Als ik om meer regeltjes vraag moet er iets mis zijn. Dat was er ook. We hadden een fors verschil van mening. Dat kon niet worden uitgepraat. Omdat de andere partij me daar geen ruimte voor gaf. Het ging over een goed administratief systeem voor verplichtingen. Speciaal voor miljoenencontracten aan inkoopkant. Mijn taak was de juiste afwikkeling daarvan te bewaken. Mijn hoogste baas eiste van alle controllers (in mijn ogen) alleen te grote nauwkeurigheid. We mochten niet meer dan 1% van het budget afwijken. Een onmogelijke opgaaf met het sterk verouderde systeem dat we hadden. Een boekhouding uit de Middeleeuwen. Volgens kasstelsel. We zouden een nieuw financieel administratief systeem (software en hardware) krijgen dat ook dat moest oplossen. Of het daar ooit bijna kant en klaar binnengereden en succesvol geimplementeerd is met voldoende functionaliteit weet ik niet. Best mogelijk. Ik was al weg.

Het boekje dat ik in mijn handen geduwd kreeg, heb ik wel doorgelezen. Je kunt van vriend en vijand immers leren. "Vrienden" zijn dingen die je al (her)kent en ontwikkeld hebt, "vijanden" de dingen die je nog niet (her)kent en ontwikkeld hebt. Zo simpel werkt het spiegelen.

Deze gift ervoer ik als vergif (voor mij). Een poging ook om me te intimideren met moeilijke woorden. Want ik ben geen gymnasiast. Ging via MULO naar HBS, toen pas naar de universiteit. Misschien een omweg. Maar op de MULO heb ik wel veel geleerd, het was een goede basis.

Het woord en het boekje staan op internet. Voor wie geïnteresseerd is hierbij een link http://www.kpmg.com/nl/nl/issuesandinsights/articlespublications/pages/hypegiaphobia.aspx

Zoals eerder gezegd, mij is nu veel uit mijn leven duidelijk geworden. Daardoor ben ik sterk veranderd. Meer woorden zijn niet nodig. Het heeft veel bloed (figuurlijk) en tranen (letterlijk) gekost. Maar het was het waard. Dubbel en dwars. Een goede zaak is altijd veel waard.

Europa

De eenwording van Europa is een goede zaak. Als het maar niet te letterlijk wordt genomen. We moeten daarbij af van de gedachte dat we overal en altijd gelijke kansen behoren te hebben. Een "level playingfield" met strakke Europese regelgeving met weinig landelijke en zeker geen regionale verschillen. Daarmee worden nieuwe ontwikkelingen verstikt. Ook worden de motoren voor groei die er nog zijn zo ontmanteld. Tegendraads beleid dus.

Onder neoliberale vlag werden voor alles en nog wat regels opgelegd. (Neo)liberaal beleid is gebaseerd op een grote misvatting. Er bestaat niet zoiets als "vrije marktwerking". Volledig vrije mededinging was een theoretisch model. Een gedachtenexperiment. Iets dat niet kan en dus nooit zal werken.

In Bretagne demonstreren de boeren daarom terecht tegen nog weer hogere transportkosten naar hun voornaamste markt (Parijs). Hogere accijns werd hier opgelegd om het huishoudboekje van Frankrijk maar op orde te krijgen. Waar doet dat ook al weer aan denken ?

Van geschiedenis kun je heel goed leren. Wat er mis ging is, dat veel werkgelegenheid naar buiten Europa werd verplaatst. Naar de lage lonen landen. Lage lonen leken noodzakelijk om meer winst te kunnen maken. Om kostenvoordeel te behalen (bij meer omzet ook meer winst, desnoods bij een kleinere winstmarge) werd het midden- en kleinbedrijf de nek omgedraaid. Hiermee werden hele bedrijfstakken die veel werk en welvaart gaven wegbezuinigd. Schaalvoordelen bleken daarna lang niet altijd te realiseren.

Zijn er nog nieuwe trekkers te vinden voor onze Europese economie ? Vast wel. Voor Nederland was handel en transport altijd al belangrijk, exportindustrie. Maar het is hoog tijd om hier ook in vernieuwing te investeren.

Ambacht en kleinschalige winkels verdwenen nagenoeg. Webwinkels halen omzet weg, maar zijn toch niet helemaal de toekomst.

Volgens Schumpeter was de kern van het ondernemerschap het "durchführen neuer Kombinationen". Vrij vertaald: het bedenken (of tenminste zien) en daarna invoeren van nieuwe mogelijkheden. Maar dan niet meer met een onevenredig hoge beloning voor top en aandeelhouders. Ook met een eerlijk deel van de winst voor andere "investeerders" (werknemers, klanten, maatschappelijke omgeving).

Het is te simpel om hierbij alleen aan kostenbesparende technieken te denken. Of aan het vergroten van de afzet bij bestaande afnemers. Het kan ook gaan om het op de markt brengen van nieuwe produkten, en/of het aanboren van nieuwe markten (afnemers). Het accent heeft al tientallen jaren te lang op arbeidsbesparing gelegen.

Veel "ondernemers" maken een ernstige fout als ze zich met hand en tand verzetten tegen elke vernieuwing, die in hun visie eigen omzet en winst bedreigt. Dat is waarschijnlijk de voornaamste reden dat we nog altijd zo zwaar leunen op gas, olie, en zelfs kolen. Dat terwijl wind- en zonne-energie, zelfs aardwarmte en waterkrachtcentrales, prima alternatieven zijn. Alleen te duur als de kostencalculatie niet volledig is. Als bij de oude energiebronnen geen kosten van vervuiling en CO2 uitstoot, misschien zelfs van korter leven doordat fijnstof kanker veroorzaakt, worden meegerekend.

Noodzakelijke vernieuwingen worden tegengehouden door lobbyclubs van oude industrieën. Verder door verkeerd rekenen. Tenslotte nog door te strakke en uniforme regels. Schulz lijkt (vanwege zijn visie) daarom een betere kandidaat dan Verhofstadt.