Vorige week was het vredesweek. Daar was maar erg weinig aandacht voor. We werden overspoeld door sombere berichten. Vooral uit de Oekraïne, het Midden Oosten, Afrika. Over opflakkerende oorlogen, gevechten, terroristische aanslagen, en dodelijke ziekten zoals ebola. Om depressief van te worden, gelaten, of wanhopig. Het slechte nieuws overstemde alles en drong het goede nieuws, onze hoop op een betere toekomst, naar de achtergrond. Vrede ? Die leek vooral de laatste weken heel ver weg. Bijna onbereikbaar geworden.
Het lijkt, zeker nu, erg naïef nog te geloven dat er ooit een betere wereld komt. Dat er eens overal vrede zal zijn. De beste manier is om meningsverschillen direct uit te praten. Een confrontatie niet uit de weg te gaan. Op te komen tegen misbruik en onrecht. Problemen op te lossen, maar alleen in het uiterste geval (om leven en vrijheid te verdedigen) met geweld. Vechten, niet vluchten.
Toch, je kunt de wereld, de werkelijkheid, maar heel beperkt naar jouw hand zetten. Zeker niet met geweld, de oerstijl en misschien nog eerste impuls bij veel mannen. Dwang, manipulatie, vechten, pakken vaak verkeerd uit. Daarom is het bijbelwoord heel waar: "Wie het zwaard trekt, zal door het zwaard vergaan". Vechten is nooit een oplossing. Het is een illusie dat de sterkste wint. Of dat je zelfs maar winnen kunt. Want je loopt zelf ook schade op, meer dan je lief is.
Er waren altijd al eenlingen, weggezet als iconen, die ons lieten zien dat er betere wegen zijn. Mahatma Gandhi, Martin Luther King, Nelson Mandela, Dat waren de echte realisten, mensen die het goed zagen, geen dromers. Laten we die voorbeelden niet vergeten of kleineren.
Het gaat er ook om conflicten door eigen spierballentaal, of door een uitdagende houding, niet op te roepen. Bij een conflict (onvrede) is daarom de oplossing vaak om een stapje terug te doen. De ander ook genoeg ruimte te geven. Te de-escaleren. Tijd voor bezinning te nemen. Om (weer) in gesprek te komen met elkaar. Met als gemeenschappelijk doel een duurzame oplossing te bereiken. Dat lukt alleen als de fundamentele rechten van iedereen worden erkend en veiliggesteld. Want wie een ander schade toebrengt, beschadigt ook zichzelf (al voelt nog lang niet iedereen het zo).
Of er weer vrede komt, de angel uit elk conflict kan worden gehaald, staat en valt met de wil om het gesprek aan te gaan. Oorzaak van een conflict is vaak angst. Zo mogelijk moet die worden weggenomen. Angst is nooit een goede drijfveer. Want angst verkrampt, verwoest relaties, doodt de creativiteit. Op die manier kan er niets moois ontstaan of blijven. Als angst (over)heerst hebben we voor onszelf en deze wereld minder kans om te redden wat er te redden valt. Laat staan er iets beters van te maken. Dat laatste is toch onze belangrijkste missie als mens.
Het kan echt anders. We kunnen angst laten verdwijnen, stukje bij beetje loslaten. Door ons te concentreren op het goede en mooie. Dat ook in iedereen meer en beter te leren zien (want ieder mens heeft talenten en goede eigenschappen). Zo liefde, vrede, toelaten. Daarmee deze goede emoties dieper gaan voelen en zo meer kracht geven. Dat begint altijd bij onszelf. Als we teveel negatieve berichten krijgen kunnen we ons laten verlammen door angst, of gaan we twijfelen. Het is daarom zo belangrijk dat er rolmodellen zijn die laten zien dat het ook anders kan. Verder minstens evenveel, dat de massamedia laten zien dat onze iconen ook gewone mensen zijn. Misschien wel eenlingen nog, vooral omdat ze nu eenmaal vooroplopen. Ons de weg wijzen die wij ook kunnen gaan. Allemaal, zonder uitzondering. Niemand is te klein of te onbelangrijk.
Vrede is een (nog vaak tijdelijk) evenwicht. Een situatie waarin (zoveel mogelijk) iedereen zich gehoord en gezien weet en voelt. Als je naast en niet meer tegenover elkaar gaat staan. Als ieder, zonder anderen of de wereld te schaden, zichzelf kan en mag zijn. Zodat je jezelf trouw kunt zijn. Je je unieke eigenschappen niet ontkent of kleiner maakt, maar zoveel mogelijk ontwikkelt en inzet om een betere wereld achter te laten. Dat brengt (en is) vrede.
