Marketing, mijn vroeger vak, is verworden tot de kunst van het manipuleren. Zoals in de politiek volgens de regels van Macchiavelli. De koper (burger) in het gareel zien te houden. Met harde of zachte hand. In het laatste geval pogingen te doen hem of haar over te halen, letterlijk of figuurlijk, dingen te kopen die niet echt nodig zijn. Zoals Rutte propageerde: Koop eens een huis of auto of zo. Zo draag je bij aan economisch herstel. Dat was gedacht vanuit een te simpel economisch model en een verwrongen wereldbeeld. Wereldvreemd. Zonder gevoel voor wat mensen beweegt. Modellen beschrijven niet de hele werkelijkheid. Manipulatie en propaganda werken daarom gelukkig maar tot op zekere hoogte.
Het boek van Tomas Sedlacek ("De economie van goed en kwaad") maakt wel duidelijk waar de schoen wringt. Veel mensen geloven nog in de macht van het geld en in de mythe van marktwerking. Wij leven vaak bij de dag ("druk, druk, druk", waarmee ?) gaan voor meer (van wat, en krijgen we het daarmee beter ?). We maken veel, vooral dat wat echt van waarde is, daarmee kapot. We kiezen voor het leven de dood. Daar ging het mis.
Het kan nog altijd anders. Daarvoor moeten we dan wel terug naar onze wortels. Hoe het bedoeld was. Deze wereld, wijzelf, onze ideologie.
Deze wereld was bedoeld als Hof van Eden, een paradijs. Doordat we ver over onze grenzen gingen, hebben we er een puinhoop van gemaakt. Vol rommel, geweld, exploitatie, manipulatie.
Wijzelf waren bedoeld als mensen met oog en zorg voor elkaar. Niet levend als dieren, volgens de regels van Darwin -eten of gegeten worden, alleen de sterkste overleeft-. Niet levend bij de dag. Roofbouw plegend, zonder zorg voor wat we achter laten. Maar ook niet levend onder druk van koop- en prestatiedwang. Of gevangen gezet in een cirkel van aangejaagde angst. Kunstmatig opgefokt met veel te simpele cijfertjes en berekeningen. Zoals die over zorg en pensioenen die onbetaalbaar zouden worden. Omdat we allemaal langer leven, de kosten de pan uitrijzen, en alles straks daarmee onbetaalbaar wordt. Vooral daarom zouden we nog altijd moeten bezuinigen. Bullshit.
Onze ideologie, vooral die gebaseerd op onze economische modellen, is gewoon fout. Als we geloven in een betere toekomst en daaraan willen werken, daar de schouders onder willen zetten, wordt het beter. Alleen dan komen we uit de crisis. Pas dan. Maar laat je dan niet langer, tegen je eigen gevoel in, manipuleren en gevangen zetten.
De mens heeft gelukkig genoeg gevoel voor wat echt, waar en werkelijk, is. Veerkracht ook.
Daarom is (en blijft) er hoop. Hoop zelfs dat ook onze bestuurders inzien dat het anders kan en moet. Het eerste schaap is over de dam. In Groningen werd een aarzelend begin gemaakt. Niet langer zoveel mogelijk gas uit de bodem, vooral om de begroting te spekken, ondanks schade bij de burgers.
Er zou meer oog moeten komen voor de gevolgen van eigen handelen. Ook voor gevolgen die moeilijk zijn te kwantificeren en nauwelijks in geld uit te drukken. Want het leven van elk mens, liefde, begrip, evenwicht, geluk, dat alles is onbetaalbaar. Niet in cijfertjes of modellen te vatten.
De knop kan om. Vandaag nog. Het vraagt alleen een duidelijke keuze. Die voor een nieuwe leefstijl, een nieuw geloof. Respect voor grenzen. Oog voor de gevolgen van eigen handelen. Geloof daarin en handel ernaar.
Voor mij is het wonder al gebeurd. Wie er oog voor heeft, ziet het ook. Want bloemen bloeien al wekenlang, midden in de winter. Vogels beginnen zelfs te zingen en nesten te maken. De winter is over.
