maandag 29 augustus 2016

Rentekronkels

De grote Nederlandse banken staan op het punt, te beginnen met zakelijke rekeninghouders, een negatieve rente op spaartegoeden in te voeren. Argument daarbij is, dat de marktrente historisch laag is en (mogelijk) nog verder zal zakken. Referentiepunt is Euribor (of Libor).

Dat is een rare kronkel. Want er is geen sprake van dat de rente in het vrij spel van de markten tot stand komt. Al lang niet meer, en nog altijd minder in plaats van meer.  Het mechanisme van de vrije markt, liberalisme, bestaat niet en heeft nooit bestaan. Het is een ideaal, een gedachtenconstructie. De rente wordt gemanipuleerd door vooral de centrale bankiers. De ECB voorop. De regie ligt daarmee bij de bankiers. Niet bij de volksvertegenwoordigers, de parlementaire democratie, zoals het zou moeten zijn. We doen alleen maar net alsof.

Euribor (of welke rentevoet dan ook) is dus allang geen goede maatstaf voor wat de marktrente zou moeten zijn. Spaarders en pensioentrekkers worden daarbij eigenlijk open en bloot, in klaar daglicht, bestolen. Bijna iedereen accepteert dat, vindt het zelfs gewoon.

Gewoon is het helemaal niet dat we straks nog meer zouden moeten gaan betalen voor het veilig (?) onderbrengen van ons geld. Want betalen doen we toch al omdat we geen of weinig rente krijgen, terwijl soms nog erg veel rente wordt gevraagd. Vooral op consumptief krediet, zoals een persoonlijke lening. En veilig met een vraagteken, want er zal steeds verder aan ons geld worden geknabbeld. Nog afgezien van het omvalrisico van banken, waarbij tot nu toe vooral de consument betaalde. Ook al hoort dat risico in de eerste plaats bij de ondernemers en beleggers (aandeel- en obligatiehouders) te liggen.

De ECB heeft de regels voor banken en pensioenfondsen zó aangescherpt, dat bijna de gehele rentemarge opgebruikt moet worden om onze financiële instellingen nog maar verder op te vetten. Het is een vorm van doorgeschoten beleid dat op maximale zekerheid speelt. De risico's worden daarbij zoveel mogelijk op de zwakste partijen (kleinbedrijf, consumenten) afgewenteld. Waarom laten we dat toe ?

Want alternatieven zijn er genoeg. Geld dat we zelf even niet nodig hebben (tijdelijk overtollige middelen) kan rechtstreeks uitgeleend worden tegen een redelijke rente met opslag voor risico. Meer en bewuster kiezen tussen vooral willen gebruiken of bezitten helpt. Dat kan geld vrijmaken uit minder productieve aanwendingen. Delen, ruilen, hergebruik ook. Daarmee kunnen we investeren in de toekomst van ons en onze wereld. Vooral in de (bijna) gratis energie, die bovendien duurzaam is (niet vervuilend, en onze natuurlijke hulpbronnen niet uitputtend).

De rentekronkels van de Europese banken, de ECB voorop, zijn symptoom van vastgeroest denken, op oud spoor. Meer dan ooit geldt daar het "innovate or die". Dat is trouwens geen pleidooi voor een op hol geslagen vernieuwingsdrang. Nieuw alleen verkoopt hooguit even, hoe overtuigend ook gebracht. Het gaat erom, of nieuw ook (voor de eindgebruiker) beter is.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten